نبرد دین بین فو

در بین ملل جهان بی‌شک هیچ ملتی سختی مردم ویتنام را تجربه نکرده است. این ملت سرسخت از صدها سال قبل به این سو همواره برای به دست آوردن استقلال خود مبارزه کرده‌اند. از نبردهای طولانی با امپراتوران چینی و مغولی گرفته تا مبارزه با امپراتوری استعماری فرانسه در قرن نوزدهم.
فرانسوی‌ها از 1848 که جای پای خود را در هند و چین محکم کردند آرام آرام رخنه به داخل ویتنام را نیز آغاز کردند تا آن که در اواخر قرن مذکور تمام این کشور به اشغال فرانسه درآمد. اما مردم ویتنام بارها علیه اشغالگران جنگیده و هیچ‌گاه در برابر استقرار مهاجمان ساکت نبودند تا آن که در 1945 تظاهرات سازمان‌یافته‌ای توسط سازمان «ویت مین» علیه‌ی فرانسویان برگزار شد.

فرانسه پس از جنگ

سال 1945 پس از آن که برلن و توکیو تحت اشغال قوای آمریکایی، انگلیسی، روسی و فرانسوی درآمد، انتظار بسیاری از کشورهای تحت سلطه این بود که «دنیا به اتفاق این آزادی از چنگال فاشیست‌ها را جشن بگیرد» اما چنین نبود. هر دو دولت فرانسه و انگلیس از تمام تلاش خود برای نگه‌داری مستعمرات استفاده کردند از جمله دولت پاریس به تقویت قوای خود در هند و چین پرداخت.

ظهور جیاپ

در 1945 افسر جوانی به نام نگوین جیاپ سازماندهی نیروهای سیاسی ویت‌مین را برعهده گرفت و پس از آن که از عزم دولت فرانسه برای ادامه اشغال ویتنام باخبر شد در 16 اوت با ده‌ها هزار نیروی رزمی خود که از کمک شوروی نیز برخوردار بودند شمال ویتنام را تسخیر کرده و در دسامبر 1945 رسماً استقلال ویتنام را اعلام کرد. فرانسوی‌ها که از این مسئله ناراضی بودند در 23 نوامبر 1946 شهر فونگ در شمال ویتنام را به توپ بستند و نیروهای جیاپ با عبور از دلتای رود سرخ هانوی (پایتخت فعلی ویتنام) نیروهای فرانسوی را دچار مشکل کرد. این حمله آغاز «10 هزار روز جنگ» ویتنام با مهاجمان فرانسوی و آمریکایی بود. در ابتدا فرانسوی‌ها به دلیل در اختیار داشتن ارتش‌های منظم و سازمان یافته، قوای جیاب را شکست داده و وادار به «دفاع صرف» کردند. در بین سال‌های 1949 تا 1951 جیاپ با تعلیم نیروهایش و تهیه تجهیزات جدید موفق به تهیه ارتشی منظم شد که در 13 ژانویه 1951 در 50 کیلومتری شمال غربی هانوی با قوای فرانسوی به فرماندهی ژنرال دولاتر درگیر شدند.
نتیجه‌ی این نبرد شدید مرگ دست‌کم 60 هزار ویتنامی و هزاران فرانسوی بود؛ ژنرال دولاتر نیز در این نبرد جان خود را از دست داد.
فرانسوی‌ها که انتظار چنین حمله‌ای از شمالی‌ها نداشتند در تدارک ایجاد خط دفاعی جدیدی برای جلوگیری از رخنه‌ی ویت‌مین‌ها به سایر نقاط هند و چین شدند این در حالی بود که هزاران ویت‌مین از 1951 رخنه به لائوس در غرب ویتنام را شروع کرده بودند تا بتوانند فرانسوی‌ها را از دو جهت تحت فشار قرار دهند.

نبرد دین بین فو

از ژولای 1953 فرانسویها با انتخاب دژ دین بین فو در مرز لائوس- ویتنام سعی کردند تا ضمن تقویت نیروهای خود، مانع رسیدن قوای کمکی به ویت‌مین‌های محلی شود و در 20 تا 22 نوامبر 1953 نیز تا حد زیادی به هدف خود رسیدند به طوری که قوای شمالی ویتنام مهاجم به لائوس به کلی تارومار شدند.
اما از 30 نوامبر با رسیدن قوای ژنرال جیاپ به نزدیکی دژ دین بین فو روند مبارزه تغییر کرد. فرانسوی‌ها به سمت دژ عقب نشستند و نظاره‌گر تقویت قوای جیاپ شدند در حالی که کاملاً مطمئن بودند تصرف دژ مذکور به دلیل ارتفاعی که از نقاط اطراف داشت ممکن نیست. در مارس 1954 پس از آن که قوای جیاپ به همراه توپ‌هایشان به اطراف دژ دین بین فو رسیدند فرانسوی‌ها بالاخره خطر را جدی دیدند. (اقدام جیاپ در رساندن آذوقه، مهمات و توپ‌های سنگین به پای دژ دین بین فو از جمله شاهکارهای نظامی محسوب می‌شود. مردان وی این اقدامات را زیر باران‌های سیل‌آسای آسیای جنوبی و زمین‌های گل و لای انجام می‌دادند) اگرچه دیگر فرصتی برای ارسال نیروهای بیش‌تر به دژ نبود.
در غروب 13 مارس 1954 ده‌هزار ویتنامی بدون واهمه از مرگ حمله به خط اول استحکامات فرانسوی را آغاز کردند. آتش شدید توپخانه فرانسوی‌ه صدها نفر از سربازان خط مقدم جیاپ را قبل از آن که به سنگرهای فرانسوی برسند از پای انداخت اما امواج سربازان ویت‌مین بدون بیم از تلفات بیش‌تر به همراه فرماندهانشان در زمانی که حتا توپ‌ها و مسلسل‌ها فرانسوی احتیاج به استراحت داشتند حمله را قطع نکردند و بالاخره ردیف اول استحکامات مدافعان اشغال شد.
ویتنامی‌ها فرصت را از دست ندادند و در شب دوم حمله را با شدت بیش‌تری پی گرفتند اگرچه دفاع فرانسوی‌ها نیز جانانه بود اما پیوستن ده‌ها هزار سرباز ویتنامی به قوای جیاپ روحیه‌ی آن‌ها را به تحلیل برد. دین بین فو در طول 15 روز مارس و آوریل 1954 شاهد بی‌رحمانه‌ترین جنگ‌های تن به تن بود. در جنگ‌های تن به تن شجاعت، جسارت و از جان‌گذشتگی ویتنامی‌ها سرانجام قدرت و سلاح برتر فرانسوی‌ها را مقهور داد و پایگاه‌های مقاومت فرانسوی‌ها روز به روز کم‌تر می‌شد. فرانسه در تمام روزهای جنگ مذکور سعی کرد پای آمریکا را به نبرد بکشد در حالی که شوروی رسماً از آمریکا خواسته بود تا در نبردهای منطقه (از نظر نظامی) مداخله نکند.
سرانجام پس از هشت هفته دژ دین بین فو به دست جیاپ سقوط کرد و دنیا با بهت و حیرت شاهد اسارت هزاران سرباز فرانسوی به دست ویتنامی‌ها شد.

نتیجه نبرد

سقوط دین بین فو به 1 قرن نفوذ فرانسه در هند و چین پایان داد. و دنیا پی برد که قدرت‌های اروپایی دیگر قادر به نگه‌داری امپراتوری‌های بزرگ خود نیستند (فرانسه تتمه‌ی اعتبار خود را نیز در جنگ سوئز از دست داد).
اما خروج فرانسه از گردونه‌ی نبردهای هند و چین اثر دیگری نیز داشت؛ ورود آمریکا و شوروی به عرصه‌ی منازعات منطقه.
سقوط دین بین فو یک سال پس از پایان جنگ کره و 7 سال پس از موج استقلال‌طلبی‌های شبه قاره هند به آمریکا فهماند در برابر خطر نفوذ کمونیست‌ها و امواج استقلال‌طلبی دیگر نمی‌تواند روی انگلیس، فرانسه و یا هلند حساب کند بلکه باید به تنهایی این بار را بر دوش بکشد. همین امر نیز سبب باز شدن پای آمریکا به منجلابی شد که در 20 سال آبرو و حیثیت، جان 60 هزار سرباز و سلامتی 300 هزار سرباز دیگر را برای آن به هدر داد.
سقوط دین‌بین فو آغاز یک نبرد بزرگ‌تر بود. دیگر ارتش‌های جهان سوم مانند قرن نوزدهم نیروهای ضعیفی نبودند بلکه می‌توانستند پنجه در پنجه ارتش‌های اول دنیا بیندازند. ژنرال جیاپ نیز که به خوبی می‌دانست شکست فرانسه آغاز راه استقلال است از فردای عهدنامه 21 ژولای 1954 (که منجر به تقسیم ویتنام به دو قسمت شمالی و جنوبی شد) به دنبال تدارک ارتشی رفت که بتواند با آن آمریکا را به زانو درآورد.
منبع مقاله :
غفوری، علی؛ (1386)، 100 جنگ بزرگ تاریخ، تهران: هیرمند، چاپ دوم